7655515875958957952035a55555555555Plato）aaSocrates）a(Aristotle)55551aaamBloomfieldag(Saussure)aaana（chomsky）aana5c83598959a5535505353528755551刘润清，《西方语言学流派》，北京：外语教学与研究出版社，2013年8月第1版，P14。2P16P18o55155955595A
1 ལེའུ་དང་པོ། སོན་འགོ། ས་བཅད་དང་བོ། སྐད་ཆའི་བེད་སོད་ལ་ཞིབ་འཇུག་བེད་པའི་དོན་སིང་། ཀ སྐད་བརྡ་བེད་སོད་རིག་པ་ནི་སྐད་ཆ་བཀོལ་སོད་ཀི་ངོས་ནས་སྐད་ཆ་ལ་ཞིབ་འཇུག་བེད་པའི་རིག་ཚན་ཞིག་ཡིན། སྐད་ཆ་ནི་མི་དང་མི་ཕན་ཚུན་འབེལ་འདིས་ཀི་ལག་ཐབས་ཧ་ཅང་གལ་ཆེ་བ་ཞིག་ཡིན་ཏེ། མི་རྣམས་ཀིས་སྐད་ཆ་ལ་བརེན་ནས་ཕན་ཚུན་ བར་གི་བསམ་བོ་བརེ་བེད་པ་རེད། དེ་ལྟར་སྐད་ཆ་ནི་མིའི་སི་ཚོགས་འཚོ་བའི་ཁོད་མེད་མི་རུང་བའི་གྲུབ་ཆ་གལ་ཆེན་ཅན་ཞིག་ཡིན་ན། མི་ རྣམས་ཀིས་ཀང་གནའ་ནས་ད་ལྟའི་བར་སྐད་ཆ་དང་དེ་འབེལ་གི་གནད་དོན་ལ་ཞིབ་དཔོད་མང་དུ་བས་དང་བེད་མུས་སུ་ཡོད། དཔེར་ན། གནའ་བོའི་གྷི་རིགས་ཀི་མཁས་པ་རྣམ་གསུམ་སེ་སའོ་ཀི་རཱ་ཏི་( Socrates) དང་པའོ་ལ་ཐུ།( Plato) ཡ་ལེ་སི་ཏའོ་ཏི་ (Aristotle)སོགས་ཀིས་སི་ལོ་སོན་གི་དུས་རབས་བཞི་བ་དང་གསུམ་པ་ནས་བཟུང་། མིའི་སྐད་ཆའི་ཁོད་ཀི་མིང་ཚིག་ཡི་གེའི་མིང་ལ་རྒྱུ་ མཚན་ཅིའི་ཕིར་དོན་སིང་ཆེས་ཆེར་མངའ་བ་1 དང་། སྐད་ཆ་ནི་མིའི་རྒྱུན་ཆགས་འཚོ་བའི་ཁོད་ཡུན་གིས་བྱུང་བ་ཞིག་ལས། རང་བྱུང་ལྷུན་ གྲུབ་ཀིས་བྱུང་བ་ཞིག་མིན་ 2 ཞེས་པ། ཡང་མིའི་སྐད་ཆ་ནི་མ་ལག་ཅན་ཞིག་དང་། ཆོས་ིད་ཅན་ཞིག་ཡིན་མིན་3 སོགས་ཀི་ཐད་ལྟ་ཚུལ་མང་དུ་ བཏོན་ཡོད། གནའ་བོའི་རྒྱ་གར་གི་སྒྲ་རིག་པའི་གཞུང་ལུགས་མཐའ་དག་གི་ཕི་མོ་ལྟ་བུར་བཤད་པའི་བམ་ཟེ་པཱ་ཎིའི་པཱ་ཎི་ནི་བྱཱ ་ཀ་ར་ཎ་ 4 རུ། ལེགས་སྦྱར་སྐད་ཀི་གསལ་བེད་དག་སེ་གནས་ཀི་སོ་ནས་སེ་བ་དང་། སྒྲ་རོལ་དག་ཞན་དང་བརོད་ཐབས་ཀི་ཆ་ནས་སེ་བ་གཅིག་གི་ནང་ཁུལ་གི་ ས་ཕིའི་རིམ་པ་སྒྲིག་པའི་ཚུལ་སོགས་ནི་ཚན་རིག་དང་ཆེས་ཆེར་མཐུན་པས། འདིས་མིའི་རིགས་ཀི་སྐད་ཆའི་ཞིབ་འཇུག་དང་། སོས་སུ་སྒྲའི་སེ་ གནས་དང་བེད་རོལ་དག་ཞན་སོགས་ཀི་ཞིབ་འཇུག་ཐད་མཛད་རེས་བ་ན་མེད་པ་བཞག་ཡོད་ཅེས་ཨ་རིའི་སྒྲིག་གཞི་རིང་ལུགས་ཀི་སྐད་བརྡ་ རིག་པའི་རྨང་འདིང་མཁན་པུ་ལིམ་ཧ ེར་ཏི་ (Bloomfield) སོགས་ཀིས་བསོད་བསགས་ཚད་མེད་པ་གནང་ཡོད། གཞན་ཡང་དེང་རབས་ སྐད་བརྡ་རིག་པའི་ཞིབ་འཇུག་གི་མེས་པོར་འབོད་པའི་སུའུ་ཛེར་གི་མཁས་པ་སའོ་ཞིར་ (Saussure) གིས། ཡུལ་དུས་གཅིག་མི་གཅིག་གི་ ངོས་ནས་སྐད་ཆར་ཞིབ་འཇུག་བས་པ་དང་། སྐད་ཆའི་བརྡ་རགས་ཀི་སྣང་ཚུལ་སོགས་ལ་དོ་སྣང་ཆེན་པོ་མཛད་པ་དེ་ནི་མིའི་སྐད་ཆའི་ཞིབ་ འཇུག་གི་རྡོ་རིང་གལ་ཆེན་ཞིག་ཡིན། ཡང་ཨ་རིའི་དེང་དུས་ཀི་སྐད་བརྡ་རིག་པ་བ་ཆོམ་སི་ཀའེ་ (Chomsky) ཡིས་ཀང་མིའི་རྒྱུ་མཚན་ཅི་ ཡི་ཕིར་སྐད་ཆ་སྨྲ་ཤེས་པ་རེད་ཅེས་པར་ཞིབ་འཇུག་མང་དུ་མཛད་པ་སོགས་ནི་མིའི་རིགས་ཀི་ལོ་རྒྱུས་སེང་གི་སྐད་ཆའི་ཞིབ་འཇུག་ཐད་བཞག་ པའི་གྲུབ་འབས་བ་ན་མེད་པ་དག་ཡིན་ནོ།། དུས་རབས་མ་འད་བ་དང་སི་ཚོགས་ཁོར་ཡུག་མ་འད་ན། མི་སོ་སོ་བས་སྐད་ཆར་ཞིབ་འཇུག་བེད་པའི་དམིགས་ཡུལ་ཡང་མི་འད་བས་ ན། སྐད་བརྡ་བེད་སོད་རིག་པས་ནི་དངོས་ཡོད་འཚོ་བའི་ནང་གི་སྐད་ཆའི་གནད་དོན་དངོས་དེ་ཐག་གཅོད་པ་གཙོ་བོར་བ་བས། སྐད་ཆའི་ལོ་ རྒྱུས་ཀི་རྣམ་པ་དང་གཞུང་ལུགས་སེང་གི་རོད་རོག་ལ་དོ་སྣང་མི་བ། དེས་ན་འདི་ནི་གཞུང་ལུགས་སྣ་ཚོགས་ཐག་གཅོད་པའི་ཚོད་ལྟའི་གནས་ ཤིག་རེད་ཅེས་བཤད་ཀང་ཆོག་གོ། ཁ། སྐད་ཆའི་བེད་སོད་མེད་ན། སྐད་ཆ་ཞེས་པའང་མེད། སྐད་ཆ་ནི་སི་ཚོགས་ཀི་ཆགས་པ་དང་བསྟུན་ནས་ཆགས་པ་མ་ཟད། སི་ཚོགས་འཕེལ་རྒྱས་སུ་འགོ་བ་དང་བསྟུན་ནས་འཕེལ་རྒྱས་སུ་ འགོ་བ་རེད། གཞན་སི་ཚོགས་མེད་པ་དང་བསྟུན་ནས་མེད་པར་ཡང་འགྱུར་འགོ་བས། སྐད་ཆ་དང་སི་ཚོགས་བར་དུ་འབེལ་བ་དམིགས་ བསལ་བ་ཞིག་ཆགས་ནས་ཡོད་དོ།། སྐད་ཆའམ་སྐད་རིགས་གང་ཞིག་གི་ཕན་ཡོན་དང་ཁྱད་ཆོས་སོགས་སོགས་ཁྱོན་ཡོངས་ནས་རོགས་དགོས་ཚེ། སྐད་ཆའི་བེད་སོད་ དང་ཟུང་དུ་འབེལ་རྒྱུ་ནི་ཧ་ཅང་གལ་ཆེ། སྐད་ཆའི་བེད་སོད་དང་ཁ་བལ་ཚེ། སྐད་ཆ་རང་ངོས་གཅིག་པུ་ནས་སྐད་ཆའི་གནད་དོན་མང་བོ་ཞིག་ཐག་གཅོད་མི་ཐུབ། ག སྐད་ཆ་བེད་སོད་བེད་པའི་ཁྱབ་ཁོངས་དེ་སི་ཚོགས་ཀི་འཕེལ་རྒྱས་དང་བསྟུན་ཏེ་འཕེལ་རྒྱས་སུ་འགོ་བཞིན་ཡོད། སྐད་ཆ།-ཡི་གེ-དཔར་ལས་ལག་རལ།-སྒྲ་སྡུད་དང་ཁ་པར། བརན་འཕིན།-སྐད་སྒྱུར་སྒྲ་སྦྱོར། 1 刘润清，《西方语言学流派》，北京：外语教学与研究出版社，2013 年 8 月第 1 版，P14。 2 གོང་མཚུངས། P16 3 གོང་མཚུངས། P18 4 སྒྲ་གཞུང་འདི་ནི་སི་ལོ་སོན་གི་༥༠༠-༤༠༠ནང་རྒྱ་གར་ནུབ་ཕོགས་སུ་སྐུ་འཁྲུངས་པའི་བམ་ཟེ་པཱ་ཎི་ཞུ་བས་མཛད་པར་གགས་ཤིང་། བསན་བཅོས་ འདིར་སྒྲ་སྦྱོར་བའི་མདོ་ཤོ་ལོ་ཀ་སོང་དང་། བེ་བག་འབེད་པའི་མདོ་ཤོ་ལོ་ཀ་ིས་སོང་ཡོད། གཞུང་འདི་ནི་ལེགས་སྦྱར་གི་སྒྲའི་སྦྱོར་བ་མཐའ་དག་གི་ཕི་མོ་ ཡིན་པར་བཤད།
o551955958858(BaudouindeCourtenay(Radzymin)g5gs2（AILA）(Nancy）aaaoaaoaomTokyo.555552》（：2
2 སྐད་ཆ་དེ་ཡི་གེའི་ངོས་ནས་གསོག་ར་ཐུབ་པ་མ་ཟད། སྒྲ་དང་བརན་སོགས་ཡོད་པའི་ངང་གསོག་ར་ཐུབ་ལ། ཡི་གེའི་ལམ་ ནས་གནས་གཞན་ལ་སེལ་ཐུབ་པ་མ་ཟད། སྒྲ་དང་བརན་སོགས་ཡོད་པའི་ངང་གནས་གཞན་ལ་སེལ་ཡང་ཐུབ། དེ་ལྟར། སྐད་ཆ་བེད་སོད་ པའི་ཁྱབ་ཁོངས་ཅི་ཙམ་ཆེ་ན། ང་ཚོས་ཞིབ་འཇུག་བ་རྒྱུའི་གནད་དོན་ཡང་མང་དུ་འགོའོ།། ང་། སི་ཚོགས་གཅིག་གྱུར་དུ་འགོ་བ་ལ་སྐད་ཆའི་བེད་སོད་ཐད་ཀི་ཞིབ་འཇུག་མཁོ་ཆེ། སི་ཚོགས་གཅིག་གྱུར་དུ་འགོ་དགོས་ན་སྐད་ཆ་ཚད་ལྡན་དུ་གཏོང་དགོས་ལ། སྐད་ཆ་ཚད་ལྡན་དུ་འགོ་བར་དེར་བསྟུན་གི་ཚད་ གཞིའང་སྣ་ཚོགས་ཤིག་འཇོག་དགོས། དེས་ན། ཚད་གཞི་དེ་འཇོག་སྐབས་དུས་དང་སྐབས་གང་རུང་ཞིག་གི་སྐད་ཆའི་ཁྱད་ཆོས་དེ་དུས་ གཏན་གི་ཚད་གཞི་ལ་བཞག་ན། བཞག་པའི་ཚད་གཞི་དེས་སྐད་ཆའི་འཕེལ་རྒྱས་ལ་ཚད་བཀག་ངེས་ཅན་ཞིག་ཐེབས་སིད་དོ། ཅ། རང་ངོས་དང་བེད་སོད་གིས་ཀའི་ངོས་ནས་སྐད་ཆར་ཞིབ་འཇུག་བས་ན། སྐད་ཆ་དེ་ཁྱོན་ཡོངས་ནས་རོགས་ཐུབ། ས་བཅད་གིས་པ། སྐད་བརྡ་བེད་སོད་རིག་པའི་རིག་ཚན་འཛུགས་སྐྲུན་གི་གནས་ཚུལ། ཀ སྐད་བརྡ་བེད་སོད་རིག་པའི་མེས་པོ། པའོ་ཏུན· ཏེ· ཁོར་ཏི་ནེ་(Baudouin de Courtenay)ནི་༡༨༤༥ལོའི་ཟླ་༣པར་པའོ་ལན་རྒྱལ་ཁབ་ཀི་རཱ་རེ་མེན་ (Radzymin)ཞེས་པའི་གོང་ཚོ་ཞིག་ཏུ་སྐུ་འཁྲུངས། ཁོང་ནི་དེང་རབས་སྒྲ་ཚན་རིག་པའི་སོལ་འབེད་མཁན་ཡིན། ས་ གཞུག་ཏུ་པའོ་ལན་གི་ཧྭ་ཧྲ་དང་། འཇར་མན་གི་ལེབ་སི། ཨུ་རུ་སུའི་པེ་ཏི་པའོ་སོབ་ཆེན་ནས་མཚན་ིད་རིག་པ་དང་གཤིབ་བསྡུར་སྐད་ བརྡ་རིག་པའི་འབུམ་རམས་པའི་བསབ་གནས་བངས། ༡༩༢༩ལོའི་ཟླ་༡༡པར་པའོ་ལན་གི་རྒྱལ་ས་ཧྭ་ཧྲ་རུ་སྐུ་གཤེགས། ཁ། རིག་ཚན་གྲུབ་པའི་མཚོན་རགས། ༡༩༦༤ལོར་རྒྱལ་སིའི་སྐད་བརྡ་བེད་སོད་རིག་པའི་ཚོགས་ཆེན་ (AILA) ཐེངས་དང་བོ་དེ་ཧ ་རན་སིའི་གོང་ཁྱེར་ནཱན་སེ་ (Nancy) ནས་ཚོགས་པ་དང་། རྒྱལ་སིའི་སྐད་བརྡ་བེད་སོད་རིག་པའི་ལྷན་ཚོགས་བཙུགས་པ་ནི་སྐད་བརྡ་བེད་སོད་རིག་པ་ཞེས་ པའི་རིག་ཚན་འདི་གྲུབ་པའི་མཚོན་རགས་ཡིན། ༡.རྒྱལ་སིའི་སྐད་བརྡ་བེད་སོད་རིག་པའི་ཚོགས་ཆེན་ནི་ལོ་གསུམ་རེའི་ནང་ཐེངས་རེ་འཚོགས་བཞིན་ཡོད་ལ། ད་ལྟའི་བར་ཐེངས་ བཅུ་བདུན་འཚོགས་ཟིན། ཚོགས་འདུའི་འཚོགས་ཡུན་ིན་ལྔ་ཡིན། འཚོགས་ཟིན་པའི་ཚོགས་ཆེན་དག་ལས་འཚོགས་ཐེངས་བཅུ་གིས་པ་ ི་ཧོང་གི་རྒྱལ་ས་ཐའོ་ཁེ་ཡོག་(Tokyo) ཏུ་འཚོགས་པ་དེ་ནི་གཟབ་རྒྱས་ཆེ་ཤོས་དེ་ཡིན་ལ། འཚོགས་ཐེངས་བཅུ་དྲུག་པ་དེ་རང་ རྒྱལ་གི་པེ་ཅིང་ཕི་ཡིག་སོབ་ཆེན་དུ་༢༠༡༡ལོའི་ཟླ་༨པར་འཚོགས་པ་རེད། ༢.ཀྲུང་གོར་རིག་ཚན་འདི་གྲུབ་པའི་མཚོན་རགས། (༡).༡༩༨༤ལོར་སྐད་ཡིག་བེད་སོད་ཞིབ་འཇུག་ཁང་བཙུགས་པ། ཀྲུང་གོའི་སི་ཚོགས་ཚན་རིག་ཁང་དང་རྒྱལ་ཁབ་སྐད་ཡིག་བ་བའི་ཨུ་ཡོན་ལྷན་ཁང་གིས་གཙོ་སོང་བས་ཏེ། སྐད་ཆའི་སིད་ ཇུས་དང་སྐད་ཆའི་འཆར་འགོད་ལ་ཞིབ་འཇུག་དང་། སྐད་ཡིག་ཚད་ལྡན་དང་ཚད་གཞི་ཅན་དུ་འགྱུར་བར་ཞིབ་འཇུག སྐད་ཡིག་གསོ་ སྦྱོང་དང་ཚོད་རྒྱུགས་ལེན་པ། ད་རྒྱའི་འཛུགས་སྐྲུན། ཆ་འཕིན་ཞབས་ཞུ་སོགས་ཀི་བ་བ་སྒྲུབ་བཞིན་ཡོད། (༢). ༡༩༩༢ལོར་《སྐད་ཡིག་བེད་སོད་》ཅེས་པའི་དུས་དེབ་གསར་དུ་བཏོན་པ། རྒྱལ་ཁབ་སོབ་གསོ་པུའུ་ཡིས་གཙོ་སོང་དང་། སྐད་ཡིག་བེད་སོད་ཞིབ་འཇུག་ཁང་གིས་སྒྲུབ་འགན་ཁུར་བའི་རྒྱལ་ཁབ་ རིམ་པའི་དུས་དེབ་ཅིག་ཡིན། ༡༩༩༢ལོའི་ཟླ་༣པ་ནས་དཔར་ཐེངས་དང་བོ་དཔར་ཞིང་། ལོ་རེར་ཐེངས་བཞི་རེ་འགེམ་སེལ་བ་བཞིན་ཡོད། (༣). ༡༩༩༥ལོར་རྒྱལ་ཡོངས་སྐད་ཡིག་བེད་སོད་རིག་གཞུང་བགོ་གེང་ཚོགས་ཆེན་སྐབས་དང་བོ་འཚོགས་པ་དང་སྐད་བརྡ་
a(《》（.a955597.555（-3)《》330513-5a1 (23--)aaga3-5ara9 (9(--).a.aaaa.aam3
3 བེད་སོད་སོབ་ཚོགས་བཙུགས་པ། ཚོགས་ཆེན་འདི་ནི་༡༩༩༥ལོའི་ཟླ་༡༢པར་པེ་ཅིང་དུ་སྐབས་དང་བོ་འཚོགས་པ་ནས་ད་ལྟའི་བར་ཐེངས་བརྒྱད་འཚོགས་ཟིན། སྐབས་དགུ་བའི་ཚོགས་ཆེན་དེ་ད་ལོའི་ཟླ་༡༠བར་ཧུའུ་པེ་དགེ་འོས་སོབ་གིང་དུ་འཚོགས་རྒྱུ་རེད། ཚོགས་འདུ་འདི་ལོ་གསུམ་རེའི་ནང་ཐེངས་ རེ་འཚོགས་བཞིན་ཡོད། ༣.སྐད་བརྡ་བེད་སོད་རིག་པ་བོད་ལ་དར་བ། (༡).༡༩༩༠ལོར་《 བོད་སྐད་ཡིག་ལས་དོན་》ཅེས་པའི་དུས་དེབ་གསར་དུ་བཏོན་པ། དུས་དེབ་འདི་ནི་བོད་ལོངས་སྐད་ཡིག་བ་བའི་གཞུང་སྒྲུབ་ཁང་གིས་གཙོ་སྒྲུབ་བེད་བཞིན་པའི་ནང་སོད་དུས་དེབ་ཅིག་རེད། ༡༩༩༠ལོའི་ཟླ་༣པ་ནས་དཔར་ཐེངས་དང་བོ་དཔར་ཞིང་། ལོ་རེར་ཐེངས་བཞི་རེ་འགེམ་སེལ་བེད་བཞིན་ཡོད། (༢).བོད་རང་སོང་ལོངས་དང་རང་སོང་ཁུལ། རང་སོང་རོང་སོ་སོའི་སྐད་ཡིག་བ་བའི་གཞུང་སྒྲུབ་ཁང་། (༣).བོད་ལོངས་སོབ་གྲྭ་ཆེན་མོའི་བོད་ཡིག་ཆ་འཕིན་ལག་རལ་ཞིབ་འཇུག་ལྟེ་གནས། (༤).ནུབ་བང་མི་རིགས་སོབ་ཆེན་གི་འཕྲུལ་ཆས་ཡིག་སྒྱུར་ཞིབ་འཇུག་ཁང་། (༥).མཚོ་ལྷོ་ཁུལ་གི་ཡོངས་འཛིན་འཚོལ་བཤེར་མ་ལག ག ཀྲུང་གོས་སྐད་ཡིག་བེད་སོད་ཐད་ལ་ཞིབ་འཇུག་བགིས་པའི་ལོ་ངོ་བརྒྱ། འདི་དུས་རིམ་གསུམ་དུ་དབེ་ཆོག་སེ། ༡.དུས་རིམ་དང་བོ། (༡༨༩༤-༡༩༡༢) མཱ་ཅན་ཀྲུང་། 《མཱ་ཚང་གི་བརྡ་སོད།》 ༢.དུས་རིམ་གིས་པ། (༡༩༡༢-༡༩༤༩) ལས་འགུལ་གསུམ། ཕལ་སྐད་རོམ་ཡིག་གི་ལས་འགུལ། དམངས་བིངས་སྐད་ཆའི་ལས་འགུལ། རྒྱལ་ཁབ་སྐད་ཀི་ ལས་འགུལ། ༣.དུས་རིམ་གསུམ་པ། (༡༩༤༩-༡༩༧༨) ༡༩༨༤ལོར་སྐད་ཡིག་བེད་སོད་ཞིབ་འཇུག་ཁང་བཙུགས་པ། ང་། ཀྲུང་གོར་སྐད་བརྡ་བེད་སོད་རིག་པ་གོ་བུར་འཕེལ་རྒྱས་སོང་བའི་རྒྱུ་རེན། ༡.སྐད་ཡིག་བ་བའི་ཐབས་ཇུས་དེ་གོམས་གང་མདུན་སོས་ཀིས་ཚན་རིག་ཅན་དུ་འགྱུར་བ། ༢.སྐད་ཆའི་ཚན་རིག་གི་ཞིབ་འཇུག་གིས་རྒྱལ་ཁབ་ཀི་འཛུགས་སྐྲུན་ལ་ཞབས་འདེགས་ཞུ་བ། ༣.རིག་ཚན་སྣོལ་མ་འཕེལ་རྒྱས་བྱུང་བ། ས་བཅད་གསུམ་པ། སྐད་བརྡ་བེད་སོད་རིག་པའི་ལས་འགན་དང་དམིགས་འབེན།
a515551955aaaaaa58a590.na857935aaan055
4 ཀ སྐད་བརྡ་བེད་སོད་རིག་པའི་རིག་ཚན་གི་ལས་འགན། ༡.ཞིབ་འཇུག་བ་ཡུལ་དང་ཁྱབ་ཁོངས་གཏན་འཁེལ་བེད་པ། ༢.སྐད་ཆ་དང་སྐད་ཆའི་བེད་སོད་ཀི་གཞུང་ལུགས་ཞིབ་འཇུག ༣.དངོས་ཡོད་གནད་དོན་ཐག་གཅོད་རྒྱུར་དོ་ཁུར་བེད་པ། ༤.དཔུང་སེ་འཛུགས་སྐྲུན་ལ་ཤུགས་སྣོན་པ། ཁ། སྐད་བརྡ་བེད་སོད་རིག་པའི་བསབ་ཚན་གི་དམིགས་འབེན། ༡.རྨང་གཞིའི་གཞུང་ལུགས་ཀི་བསབ་ཚན་ཞིག་ཡིན་པ། བསབ་ཚན་འདི་ནི་རྨང་གཞིའི་གཞུང་ལུགས་ཀི་བསབ་ཚན་ཞིག་ཡིན་པས། འབེལ་ཡོད་ཀི་རིག་ཚན་གཞན་དག་གི་ཞིབ་ འཇུག་གི་རྨང་གཞི་འཇོག་དགོས་ལ། ཤེས་བའི་ཆུ་ཚད་གོང་མཐོར་འགོ་བ། མ་འོངས་པའི་འཕེལ་རྒྱས་ལ་རྨང་གཞི་འཇོག་དགོས། ༢.གཞི་རའི་གཞུང་ལུགས་མང་བོ་ཞིག་འདུས་པས། ལག་ལེན་གི་སོབ་ཁིད་ཁོ་ན་མིན། སྦྱང་གཞི། ༡.ང་ཚོ་ལ་གཞུང་ལུགས་སྐད་བརྡ་རིག་པ་ལས་གཞན་སྐད་བརྡ་བེད་སོད་རིག་པའང་མཁོ་བའི་རྒྱུ་མཚན་ཅི། ༢.སྐད་བརྡ་བེད་སོད་རིག་པ་ནི་སི་ལོ་ནམ་ཞིག་ལ་མཁས་པ་སུ་ཞིག་གིས་ཆེས་ཐོག་མར་གསར་དུ་བཏོན་པ་རེད། ༣.འཛམ་གིང་ལ་སྐད་བརྡ་བེད་སོད་རིག་པའི་རིག་ཚན་འདི་གྲུབ་པའི་མཚོན་རགས་ཅི་ཞིག་ཡིན། ༤.ཀྲུང་གོའི་ལོ་རྒྱུས་སེང་གི་སྐད་ཡིག་དང་འབེལ་བའི་ཁིམས་ཡིག་ཐོག་མ་དེ་གང་ཡིན། དེས་ཅི་ཞིག་མཚོན། ལེའུ་གིས་པ། སྐད་བརྡ་བེད་སོད་རིག་པའི་ངོ་བོ་དང་ཁྱབ་ཁོངས། ས་བཅད་དང་བོ། སྐད་བརྡ་བེད་སོད་རིག་པའི་ངོ་བོ། ཀ སྒྲ་དོག་འཇུག་གི་སྐད་བརྡ་བེད་སོད་རིག་པ། འདི་ནི་སྐད་ཆའི་སོབ་ཁིད་གིས་པ་ལ་ཆེད་དུ་གོ་དགོས། སྐད་ཆའི་སོབ་ཁིད་ཅེས་པ་ནི་སྐད་བརྡ་བེད་སོད་རིག་པའི་ར་བའི་དབེ་ བ་གསུམ་གི་དང་བོ་དེ་ཡིན་ལ། ཆེས་གདོད་མའི་རང་བཞིན་ལྡན་པའི་སྐད་བརྡ་བེད་སོད་རིག་པའི་ནང་དོན་གཅིག་པོའང་ཡིན། ཕི་ནས་བཤད་འགྱུར་ལྟར། སྐད་ཆ་གིས་པ་ནི་མི་རྣམས་ཀིས་སྐད་ཆ་དང་བོ་ཤེས་རོགས་བྱུང་རེས་སྐད་ཆ་གཞན་ཞིག་སོབ་པའི་ བརྒྱུད་རིམ་དེ་ལ་ཟེར་ཞིང་། དེ་ནི་ཕི་རྒྱལ་གི་སྐད་ཡིན་ན་ཆོག་ལ། རྒྱལ་ཁབ་གཅིག་ནང་གི་མི་རིགས་གཞན་པའི་སྐད་ཡིན་ཡང་རུང་། སིར་བཏང་དུ་ཕ་སྐད་དམ་མི་རིགས་རང་གི་སྐད་ཆ་མ་ཡིན་པར་གོ་དགོས་ལ། གནས་ཚུལ་དམིགས་བསལ་ནང་མི་རིགས་རང་གི་ཕ་སྐད་ཡིན་ པའང་ཡོད་དོ།། དེས་ན། སྒྲ་དོག་འཇུག་གི་སྐད་བརྡ་བེད་སོད་རིག་པ་སེ་སྐད་ཆའི་སོབ་ཁིད་གིས་པ་ཞེས་པ་ནི། མི་རྣམས་ཀིས་སྐད་ཆ་དང་བོ་ ཤེས་རོགས་བྱུང་རེས། ཚད་ལྡན་གི་སོབ་གྲྭ་སོགས་ལ་ཞུགས་ཏེ་སྐད་རིགས་གཞན་ཞིག་སོབ་པའི་བ་བ་དེར་ཟེར་རོ།།
y3579855995q93a555.2aaq.45
5 ཁ། སྒྲ་ཡངས་འཇུག་གི་སྐད་བརྡ་བེད་སོད་རིག་པ། སྒྲ་ཡངས་འཇུག་གི་སྐད་བརྡ་བེད་སོད་རིག་པ་རུ་སྐད་ཆ་བེད་སོད་བེད་པའི་ཕོགས་ཐམས་ཅད་འདུས་ཡོད། འདི་ལ་ཕོགས་ཆེ་བ་གསུམ་ཙམ་ཡོད་དེ། སྐད་ཆའི་སོབ་ཁིད་དང་། སི་ཚོགས་སྐད་བརྡ་རིག་པ། སྐད་རིས་རིག་པ་བཅས་སོ།། དེ་ལས་ སྐད་ཆའི་སོབ་ཁིད་ཀི་ཁོངས་སུ་ཕི་གཏད་སྐད་ཆའི་སོབ་ཁིད་དང་སྐད་ཆའི་ཚོད་རྒྱུགས་སོགས་འདུ་ལ། སི་ཚོགས་སྐད་བརྡ་རིག་པའི་ཁོངས་སུ་ སྐད་ཆའི་འཆར་འགོད་དང་བརག་དཔད། སྒྲ་ཡངས་དོག་གི་སི་ཚོགས་སྐད་བརྡ་རིག་པ། བིས་པའི་སྐད་བརྡ་རིག་པ། ས་མིང་དང་མིའི་མིང་ རིག་པ་སོགས་འདུ། ཡང་སྐད་རིས་རིག་པའི་ཁོངས་སུ་སྐད་ཡིག་ཆ་འཕིན་སྒྲིག་གཅོད་སོགས་ཀི་དོན་མང་དུ་འདུ་བའོ།། དེས་ན། སྐད་བརྡ་བེད་སོད་རིག་པ་ཅེས་པ་ནི། སྐད་ཆ་རང་ངོས་སམ་རང་ངོས་སྐད་བརྡ་རིག་པ་དང་སྐད་ཆའི་བེད་སོད་ཀི་ཕོགས་སོ་ སོའི་བར་གི་འབེལ་བའི་ཆ་ལ་ཞིབ་འཇུག་བེད་པའི་རིག་ཚན་ཞིག་རེད། ཡང་གཅིག་བཤད་ན། སྐད་བརྡ་བེད་སོད་རིག་པ་ནི་སྐད་ཆ་བཀོལ་ སོད་ཀི་ཁྱབ་ཁོངས་སྣ་ཚོགས་ནང་གི་སྐད་ཆའི་སྣང་ཚུལ་དང་གནད་དོན་ལ་ཞིབ་འཇུག་བེད་པའི་རིག་ཚན་ཞིག་རེད། ས་བཅད་གིས་པ། སྐད་བརྡ་བེད་སོད་རིག་པའི་གོ་གནས། ཀ སྐད་བརྡ་བེད་སོད་རིག་པ་ནི་སྐད་བརྡ་རིག་པའི་གྲུབ་ཆ་ཞིག་ཡིན། སིར་སྐད་བརྡ་རིག་པ་ལ་རང་ངོས་སྐད་བརྡ་རིག་པ་དང་སྐད་བརྡ་བེད་སོད་རིག་པ། སྐད་བརྡ་རིག་པའི་གཞུང་ལུགས་བཅས་ཕོགས་ གསུམ་ཡོད་ལ། དེ་ལས་རང་ངོས་སྐད་བརྡ་རིག་པས་ནི་སྐད་ཆ་རང་ིད་ལ་ཞིབ་འཇུག་བ་རྒྱུ་གཙོར་འཛིན། དཔེར་ན། བརྡ་སོད་རིག་པ། མིང་བརྡ་རིག་པ། ཡི་གེ་རིག་པ། སྐད་སྒྲའི་ལོ་རྒྱུས་སོགས་ལ་དཔོད་པ་རེད། སྐད་བརྡ་བེད་སོད་རིག་པས་ནི་འཚོ་བའི་ནང་གི་སྐད་ཆའི་ གནད་དོན་དངོས་དེ་ཐག་གཅོད་རྒྱུ་གཙོར་འཛིན། དཔེར་ན། སྐད་སྒྲ་དང་སི་ཚོགས། སྐད་སྒྲ་དང་མི། སྐད་སྒྲའི་བཀོལ་སོད། སྐད་སྒྲའི་སོབ་ ཁིད་སོགས་ཀི་གནད་དོན་ལ་དཔོད་པ་རེད། སྐད་བརྡ་རིག་པའི་གཞུང་ལུགས་ནི་རང་ངོས་སྐད་བརྡ་རིག་པའི་གཞུང་ལུགས་དང་སྐད་བརྡ་བེད་ སོད་རིག་པའི་གཞུང་ལུགས་ཀི་གཅིག་འདུས་ཀི་ཕུང་བོ་ཞིག་ཡིན་ནོ།། ཁ། སྐད་བརྡ་བེད་སོད་རིག་པ་དང་རང་ངོས་སྐད་བརྡ་རིག་པ་གིས་བར་འབེལ་བ་ངེས་ཅན་ཞིག་ཡོད་པ། སྐད་བརྡ་བེད་སོད་རིག་པ་དང་རང་ངོས་སྐད་བརྡ་རིག་པ་གིས་ཀི་ལས་བགོས་མི་འད་ལ་འབེལ་བ་ཡང་ངེས་ཅན་ཞིག་ཡོད་དེ། ལས་ བགོས་ཀི་ཆ་ནས་བལྟས་ན། སྐད་ཆའི་རྒྱུ་དང་གྲུབ་ཆ་ལ་ཞིབ་འཇུག་བེད་པ་ནི་རང་ངོས་སྐད་བརྡ་རིག་པ་ཡིན་ལ། སི་ཚོགས་ཀི་ཕོགས་སོ་སོ་ དང་འབེལ་བའི་སྐད་ཆའི་ཞིབ་འཇུག་ནི་སྐད་བརྡ་བེད་སོད་རིག་པ་ཡིན། འབེལ་བའི་ཆ་ནས་བལྟས་ན། རང་ངོས་སྐད་བརྡ་རིག་པའི་ཞིབ་ འཇུག་དང་འཕེལ་རྒྱས་ནི་སྐད་བརྡ་བེད་སོད་རིག་པའི་རྨང་གཞི་ཡིན་ལ། སྐད་བརྡ་བེད་སོད་རིག་པའི་ཞིབ་འཇུག་གིས་རང་ངོས་སྐད་བརྡ་ རིག་པའི་ཞིབ་འཇུག་ལ་སྐུལ་འདེད་གཏོང་ཐུབ་པ་རེད། ཡང་གིས་ཀའི་ཁྱད་པར་ཀི་ངོས་ནས་བལྟས་ན། རང་ངོས་སྐད་བརྡ་རིག་པས་སྐད་ཆ་ནི་ཅི་ཞིག་ཡིན་ཞེས་པའི་དི་བར་ལན་འདེབས་ ལ། སྐད་བརྡ་བེད་སོད་རིག་པས་ནི་སྐད་ཆས་གོ་ཅི་ཞིག་ཆོད་ཅེས་པའི་དི་བར་ལན་འདེབས་པ་དང་། རང་ངོས་སྐད་བརྡ་རིག་པ་ནི་གཟུགས་ ཏེ། གཞུང་ལུགས་སྐད་བརྡ་རིག་པ་ཡིན་ལ། སྐད་བརྡ་བེད་སོད་རིག་པ་ནི་གཟུགས་ིད་བེད་སོད་པ་དེ་ཡིན་ནོ།། ག སྐད་བརྡ་བེད་སོད་རིག་པ་ནི་རིག་ཚན་སྣོལ་མ་ཞིག་ཡིན། སྐད་བརྡ་བེད་སོད་རིག་པས་སྐད་ཆ་རང་ིད་དང་རང་ངོས་སྐད་བརྡ་རིག་པའི་བེད་སོད་ཀི་འབེལ་བའི་ཆ་ལ་དཔོད་པས་ན། འདི་ནི་རིག་ཚན་སྣོལ་མ་ཞིག་ཡིན། དཔེར་ན། སྐད་ཆའི་སོབ་ཁིད་ལ་ཆ་མཚོན་ན། ཞིབ་འཇུག་བ་རྒྱུ་ནི་སྐད་ཆ་ཁོ་ན་མིན་ལ། སོབ་ ཁིད་གཅིག་པུའང་མིན་པར། སྐད་ཆའི་སོབ་ཁིད་དེ་ཡིན། འོན་ཀང་། འདིས་ངེས་པར་སྐད་ཆ་རང་ིད་དང་སོབ་ཁིད་རང་ིད་ལ་ཞིབ་ འཇུག་བ་ཐུབ་དགོས་ལ། སྐད་ཆའི་རང་ངོས་ཀི་ཞིབ་འཇུག་དང་སོབ་ཁིད་རང་ངོས་ཀི་ཞིབ་འཇུག་ལ་ནུས་པ་ཆེན་པོ་ཞིག་འཐོན་དགོས་སོ།། ས་བཅད་གསུམ་པ། སྐད་བརྡ་བེད་སོད་རིག་པའི་ཁྱབ་ཁོངས། ང་ཚོས་སོབ་ཁིད་སོན་མར་སྐད་བརྡ་བེད་སོད་རིག་པའི་སྒྲ་ཡངས་འཇུག་གི་གོ་དོན་འཆད་སྐབས་ར་བ་གསུམ་དང་ཡན་ལག་བརྒྱད་ཀི་ ཁྱབ་ཁོངས་སི་ཙམ་ཞིག་བཤད་ཟིན་ཡང་། འདིར་སྐབས་བབ་ཀི་དབང་གིས་སྐད་བརྡ་བེད་སོད་སྐད་བརྡ་རིག་པའི་ཁྱབ་ཁོངས་གསལ་བོར་
295317-850095564E35535A555539449.553到r美R.agarB3539g.a3'a9351(Miller55555554a535q.15a9502（语言障碍）958453557595550955a.55qo6
6 བཤད་ན། ༡.སྐད་ཆའི་སོབ་ཁིད། ༢.ཚད་ལྡན་སྐད་ཀི་འཛུགས་ སྐྲུན། ཡི་གེའི་གསར་བཟོ་དང་བཅོས་བསྒྱུར། སིར་བཏང་གི་སྐད་བརྡ་ ༣.མིང་མཛོད་རོམ་སྒྲིག བེད་སོད་རིག་པ། ༤.ལོ་ཙཱ། སྐད་བརྡ་བེད་སོད་རིག་པ། ༥.སི་ཚོགས་སྐད་བརྡ་རིག་པ། ༡.ཚོད་ལྟའི་སྐད་སྒྲ་རིག་ པ། འཕྲུལ་ཆས་ཀི་སྐད་བརྡ་ ༢.འཕྲུལ་ཆས་ལོ་ཙཱ། བེད་སོད་རིག་པ། ༣.ཡིག་ཆ་འཚོལ་བཤེར། ༤.ཡི་གེའི་ཆ་འཕིན་སྒྲིག་ གཅོད། ● སྐད་བརྡ་བེད་སོད་རིག་པ་དང་འབེལ་བའི་ཁྱབ་ཁོངས་གཙོ་བོ་འགའ། ཀ སེམས་ཁམས་སྐད་བརྡ་རིག་པ། འདི་ནི་སེམས་ཁམས་རིག་པ་དང་སྐད་བརྡ་རིག་པ་གིས་དང་འབེལ་བའི་རིག་ཚན་སྣོལ་མ་ཞིག་ཡིན་ལ། དུས་རབས་ི་ཤུ་བའི་ལོ་ རབས་ལྔ་བཅུ་བར་ཨ་རི་ནས་ཐོག་མར་དར། ཚབ་མཚོན་མི་སྣ་ལ་མི་ལའེ་(Miller)སོགས་ཡོད། འདིས་མི་རྣམས་ཀིས་སྐད་ཆ་སོབ་ པ་དང་སྐད་ཆ་བཀོལ་སོད་བེད་དུས་ཀི་སེམས་ཁམས་ཀི་བརྒྱུད་རིམ་དེར་ཞིབ་འཇུག་བེད་བཞིན་ཡོད། སེམས་ཁམས་སྐད་བརྡ་རིག་པ་ལ་དེང་རབས་སྐད་བརྡ་རིག་པའི་ཞིབ་འཇུག་གི་ཁྱད་ཆོས་ཚང་མ་འཛོམས་ཡོད་དེ། ཕོགས་གཅིག་ ནས་མིའི་སྐད་ཆའི་ནུས་པའི་ཆ་ལ་དོ་སྣང་བེད་པ་དེ་དང་། ཕོགས་གཞན་ཞིག་ནས་ཆ་རེན་ངེས་ཅན་འོག་ནས་མིའི་སྐད་ཆར་ཞིབ་འཇུག་བེད་ པ་དེ་ཡིན། མིའི་སྐད་ཆའི་ནུས་པའི་ཞིབ་འཇུག་གིས་མིས་རྒྱུ་མཚན་ཅི་ཡི་ཕིར་སྐད་ཆ་བཤད་ཤེས་པའི་ཐད་ཞིབ་འཇུག་བེད་ཀིན་ཡོད། ཁ། ས་ཁམས་སྐད་བརྡ་རིག་པ། འདི་ནི་ས་ཁམས་རིག་པའི་ངོས་ནས་སྐད་ཆ་ལ་ཞིབ་འཇུག་བེད་པ་སེ། ས་ཁ་འབི་བ་སོགས་ཀི་ཐབས་ལམ་ལ་བརེན་ནས་སྐད་ཆའམ་ ཡུལ་སྐད་ཀི་ཧེ་བག་ལ་དཔོད་པ་ཞིག་གོ། འདི་ལ་སྐད་བརྡའི་ས་ཁམས་རིག་པ་དང་ས་ཁོངས་སྐད་བརྡ་རིག་པའང་ཟེར། ག ནད་ལུགས་སྐད་བརྡ་རིག་པ། འདི་ནི་གསོ་བ་རིག་པ་དང་སྐད་བརྡ་རིག་པ་གིས་ཀི་ཆེད་སོད་ལག་ཐབས་ལ་བརེན་ནས་སྐད་ཆའི་སྣང་ཚུལ་ལ་ཞིབ་འཇུག་བེད་པ་ ཞིག་ལ་ཟེར་པས། ནད་ལུགས་སྐད་བརྡ་རིག་པ་ནི་སྐད་ཆའི་གེགས་ (语言障碍) དེ་ཞིབ་འཇུག་བ་ཡུལ་བས་པའི་སྐད་བརྡ་རིག་ པའི་རིག་ཚན་ཞིག་རེད། སིར་བཏང་གི་སྐད་བརྡ་རིག་པ་དང་བསྡུར་ན། ནད་ལུགས་སྐད་བརྡ་རིག་པ་ལ་ཞིབ་འཇུག་བེད་ཐབས་ཀི་ཆ་ནས་དམིགས་བསལ་གི་ ཁྱད་ཆོས་ཡོད་དེ། ༡.སྐད་ཆ་སོད་མཁན་མི་སེར་གི་ཁྱད་གཤིས་དེ་གཙིགས་སུ་འཛིན། ༢.ལོ་ཚོད་དང་། ཐོས་ཚད། རིག་སོབས། ནད་ཐོ། སྐད་ཆའི་འཕེལ་རྒྱས་དང་ཁོར་ཡུག་སོགས་གཙིགས་སུ་འཛིན། ༣.ལྟ་ཞིབ་དང་བརག་དཔད་ཀི་ཐབས་བཀོལ་བ། ང་། དབང་རའི་སྐད་བརྡ་རིག་པ། འདི་ནི་སྐད་ཆ་གསར་སེལ་དང་། བསྡུ་ལེན། དབེ་ཞིབ། གསོག་ར་སོགས་བེད་པའི་དབང་རའི་མ་ལག་དང་། ཡང་ན་འདི་ལྟའི་ དབང་ར་དང་སྐད་ཆའི་འབེལ་བའི་ཆ་ལ་དཔོད་པའི་རིག་ཚན་ཞིག་ཡིན། མིའི་རིགས་ཀིས་ཀླད་པ་དང་སྐད་ཆའི་འབེལ་བའི་ཆ་ལ་ཞིབ་འཇུག་བས་པའི་ལོ་རྒྱུས་ཧ་ཅང་རིང་སེ། གནའ་བོའི་ཨེ་ཅིབ་བས་མིའི་
（Broc）51aC(Wernicke)2gaaaa55a1aaaaoa5aaa555858515555955558a595aa5aan7
7 ཀླད་པའི་ཆ་གང་རུང་ལ་གནོད་པ་ཐེབས་པས་སྐད་ཆའི་ནུས་པ་ཤོར་པའི་སྣང་ཚུལ་ཟིན་ཐོ་རུ་བཀོད་ཡོད། ཚན་རིག་གི་དོན་སིང་ཆེས་ཆེར་ལྡན་ པའི་ཞིབ་འཇུག་དེ་དུས་རབས་བཅུ་དགུ་བའི་དུས་སྨད་ནས་མགོ་བརམས་པ་ཡིན་ཏེ། ༡༨༦༡ལོར་ཧ ་རན་སིའི་སྨན་པ་གགས་ཅན་P .བི་རོ་ཁཱ་ (Broca) ཡིས་མིའི་ཀླད་པའི་ཆ་ཤས་དམིགས་གསལ་བ་ཞིག་དང་སྨྲ་བརོད་རང་འགྲུབ་བར་འབེལ་བ་ཆེན་པོ་ཞིག་ཡོད་པར་གསུངས་ པ་དང་། ༡༨༧༤ལོར་འཇར་མན་གི་སེས་དངོས་རིག་པ་བ་C .ཝིར་ནའེ་ཁི་(Wernicke) ཡིས་མིའི་ཀླད་པའི་ཆ་ཤས་གཞན་ཞིག་ གིས་སྐད་ཆའི་བསྡུ་ལེན་དང་ཤེས་རོགས་ལ་ཚོད་འཛིན་ཐེབས་པར་གསུངས། ཚན་རིག་པ་རྣམས་ཀིས་རོག་དཔད་བས་པ་ལྟར་ན། མིའི་རྣ་བ་གཡས་གཡོན་གིས་ནས་དུས་མམ་དུ་སྒྲ་མི་འད་བ་གིས་ བཏང་ན། ཐོག་མར་སེམས་ལ་ཚོར་བ་དང་ཡིད་ལ་འཛིན་ཐུབ་པ་ནི་རྣ་གཡས་པ་ནས་ཐོས་པའི་སྒྲ་ཡིན། རེས་ནས་གོ་བ་ནི་རྣ་གཡོན་པ་ ནས་ཐོས་པའི་སྒྲ་ཡིན། རྒྱུ་མཚན་ནི་མིའི་ཀླད་པའི་གཡོན་ཕོགས་ཀི་ཆ་ནི་སྐད་ཆའི་ནུས་པ་འབེལ་ལ། གཡས་ཕོགས་ནི་བསམ་གཞིག་དང་ འབེལ་བ་ཆེ་བས་སོ།། ཡང་གཅིག་བཤད་ན། མིའི་ཀླད་པའི་གཡོན་ཕོགས་ཀི་ཆ་ལ་རྨས་སོན་ཕོག་པའི་མི་ཞིག་ལ་ཆ་མཚོན་ན།ལོ་བཞི་མ་ལོན་ པའི་བིས་པ་ཞིག་ཡིན་ན། ཀླད་པའི་གཡས་ཕོགས་ཀི་ཆ་ཡིས་ཀང་རིམ་གིས་སྐད་ཆ་བཤད་པའི་ནུས་པ་དེ་ཡོད་སིད་ན་ཡང་། ལོ་བཞི་ཡན་གི་མི་ ཞིག་ཡིན་ཕིན་སྐད་ཆ་བཤད་པའི་ནུས་པ་དེ་ལོ་བཞིའི་ནང་ཚུན་གི་སྐད་ཆའི་ནུས་པའི་གནས་སྐབས་སུ་གཏན་སོད་བའོ།། ཅ། བིས་པའི་སྐད་བརྡ་རིག་པ། འདི་ནི་བིས་པས་སྐད་ཆ་གང་ཞིག་ཤེས་རོགས་བེད་པའི་བརྒྱུད་རིམ་དང་། ཆོས་ིད། དེ་བཞིན་འབེལ་ཡོད་གནད་དོན་ལ་ཞིབ་ འཇུག་བེད་པའི་རིག་ཚན་ཞིག་ལ་ཟེར། བིས་པས་སྐད་ཆ་གང་ཞིག་ཤེས་རོགས་བེད་པའི་བརྒྱུད་རིམ་ལ་གསུམ་ཡོད་དེ། ༡.ག་སྒྲིག་གི་དུས་རིམ། བིས་པ་བཙས་པ་ནས་ལོ་གཅིག་བར་གི་དུས་མཚམས་ལ་ཟེར། འདིའི་སྐབས་སྐད་ཆ་གང་ཞིག་བཤད་ དགོས་བྱུང་ཚེ། ངུ་བ་དང་དགོད་པ་སོགས་ཀི་ཐབས་སད་དེ་གཞན་ལ་གོ་བརྡ་སོད་པ་རེད། ༢.འཕེལ་རྒྱས་ཀི་དུས་རིམ། ལོ་གཅིག་ནས་སོབ་ལོ་རན་པའི་བར་གི་དུས་མཚམས་ལ་ཟེར། འདིའི་སྐབས་དར་མའི་སྐད་ཆ་ དང་མི་འད་བའི་སྐད་ཆ་ཟློས་མ་མང་བོ་སོད་ཅིང་། གདངས་ཀི་ཆ་ནས་ཀང་དབངས་རང་བ་ཅན་ཁོ་ན་བརོད་རྒྱུ་ཤས་ཆེ། ༣.འཐུས་ཚང་གི་དུས་རིམ། སོབ་ལོ་རན་རེས་ཀི་དུས་མཚམས་ལ་ཟེར། འདིའི་སྐབས་སྐད་ཆ་ཟློས་མ་སོད་རྒྱུ་ཉུང་དུ་འགོ་ ཞིང་། གདངས་ཀི་ཆ་ནས་ཀང་མམ་འདུས་དབངས་སོགས་སྣ་ཚོགས་པ་བརོད་པའོ།། ཆ། མིའི་མིང་རིག་པ། འདི་ནི་མིའི་མིང་ལ་ཆེད་དུ་དཔོད་པའི་རིག་ཚན་ཞིག་ཡིན་ཞིང་། གཙོ་བོ་མིའི་མིང་གི་འདོགས་ལུགས་དང་། དེ་དང་སི་ཚོགས། རིག་གནས། དམངས་སོལ་སོགས་ཀི་འབེལ་བའི་ཞིབ་འཇུག་བེད་པ་ཞིག་ཡིན། བོད་སྐད་མིང་བརྡ་རིག་པའི་བསབ་གཞི་ལྟར་ན། མིའི་མིང་ལ་གྲུབ་རས་འདུ་ཚད་ཀི་སོ་ནས་དབེ་ན་གིས་ཡོད་དེ། གཅིག་ནི་ བ་དྭགས་ཀིས་བཏགས་པའི་མིང་ཡིན། འདི་ལ་ཡང་དན་རེན་གིས་བཏགས་པ་ཕུར་བུ་དང་ཤ་བོ་སབས་ལྟ་བུ་དང་། སྨོན་སེམས་ཀིས་བཏགས་པ་ དོན་འགྲུབ་ལྟ་བུ། ཁ་འགོང་མེད་ཆེད་བཙོག་པོར་འདོགས་པ་ི་མ་ཁྱི་སག་ལྟ་བུའོ།། གིས་ནི་བ་དྭགས་དང་ཟུར་རྒྱན་གིས་གྲུབ་པའི་མིང་ཡིན། འདི་ལ་ཡང་རུས་མིང་ཟུར་དུ་སྦྱར་པ་མགར་སོང་བཙན་ལྟ་བུ་དང་། རུས་མིང་དང་ཆ་འད་བ་གུང་ཐང་འཇམ་པའི་དབངས་ལྟ་བུ་ཡོད་དོ།། གཞུང་དེ་རུ་བོད་མིའི་སྐབས་ཐོབ་ལ་འབོད་པའི་མིང་ཡང་དུ་མ་ཡོད་པར་གསུངས་ཏེ། བ་མིང་དང་སེར་མིང་། སྒྲ་མིང་དང་སྨྱུག་ མིང་། གཅེས་མིང་དང་མཚང་མིང་། འཚོ་མིང་དང་གཤིན་མིང་སོགས་ཡོད། ཇ། ས་མིང་རིག་པ། ས་མིང་གི་ཐོགས་ཚུལ་དང་། གྲུབ་ཚུལ། མཚོན་དོན། ཁྱབ་ཚུལ་གི་ཆོས་ིད། དེ་བཞིན་ས་མིང་དང་སི་ཚོགས་ཁོར་ཡུག་བར་གི་ འབེལ་བའི་ཆ་ལ་དཔོད་པའི་རིག་ཚན་ཞིག་ལ་ཟེར། ས་མིང་གི་འདོགས་ཚུལ་ཐད་ལ་ཡང་མིང་བརྡ་རིག་པའི་བསབ་དེབ་དུ། ༡.རིགས་སམ་ངོ་བོའི་སོ་ནས་བཏགས་པ། ས་ས། བང་ཐང་། ལྷོ་ཁ་ལྟ་བུ། ༢.རང་བྱུང་རས་ཀིས་བཏགས་པ། རྨ་ཆུ། བག་དམར། ཕ་བོང་ཁ་ལྟ་བུ།
Naona.na@aa85957555569(Currie)aaa.m8
8 ༣.ཁྱིམ་མིང་ས་མིང་ལ་ཐོགས་པ། ཁང་སར། གཞིས་ཀ་རེ། སྦྲ་སར་ལྟ་བུ། ༤.དམག་གི་སྒྲིག་གཞིའི་མིང་ཡུལ་ལ་ཐོགས་པ། ཁི་དཔོན། སོང་དཔོན། ཁ་ག་ལྟ་བུ། ༥.རུས་སམ་རྒྱུད་ཀི་མིང་ཡུལ་ལ་ཐོགས་པ། རྨེ་བ། རྔ་བ། རྨེ་ཤུལ་ལྟ་བུ། ༦.དགོན་མིང་ས་མིང་ལ་ཐོགས་པ། བསམ་ཡས། ཀིརི། ར་རྒྱ་ལྟ་བུ། ༧. ལས་གྲྭའི་མིང་ཡུལ་ལ་ཐོགས་པ། གཏེར་ལེན་ཁ། རྡོ་སོལ་ཁ། ར་ཁང་ལྟ་བུ། ༨.དཔེ་འཇོག་ཚིག་རྒྱན་བཀོལ་ནས་བཏགས་པ། ལི་ཐང་། བག་མདའ་སྒྲོ། མན་ཌལ་ཐང་ལྟ་བུ། ༩.རབ་རོག་ཚིག་རྒྱན་བཀོལ་ནས་བཏགས་པ། ར་གདོང་། གཡག་རྔ། ཕག་ཕེང་ལྟ་བུའོ།། ས་བཅད་བཞི་བ། སི་ཚོགས་སྐད་བརྡ་རིག་པ། ཀ སི་ཚོགས་སྐད་བརྡ་རིག་པའི་ངོ་བོ། སི་ཚོགས་སྐད་བརྡ་རིག་པ་ནི་སྐད་བརྡ་རིག་པའི་གྲུབ་ཆ་གཙོ་བོ་ཞིག་ཡིན་ལ། འདིས་སྐད་བརྡ་རིག་པ་དང་སི་ཚོགས་རིག་པའི་རིག་ཚན་ གི་གཞུང་ལུགས་དང་ཞིབ་འཇུག་ཐབས་ལམ་བེད་སད་དེ། སི་ཚོགས་གི་ཟུར་ངོས་མི་འད་བ་ནས་སྐད་ཆའི་སི་ཚོགས་ཀི་ངོ་བོ་དང་ཁྱད་པར་ སོགས་ལ་དཔོད་པའི་རིག་ཚན་ཞིག་ཡིན། སྐད་ཆ་དང་སི་ཚོགས་ཀི་འབེལ་བའི་གནད་དོན་ཐད། སྐད་བརྡ་རིག་པའི་ཁོད་ལྟ་སངས་བཞི་ཡོད་དེ། ༡.སི་ཚོགས་ཀི་སྒྲིག་གཞི་ཡིས་སྐད་ཆའི་སྦྱོར་སོལ་ལ་ཤུགས་རེན་དང་ཐག་གཅོད་པ། ༢.སྐད་ཆའི་སྦྱོར་སོལ་གིས་སི་ཚོགས་ཀི་སྒྲིག་གཞི་ལ་ཤུགས་རེན་དང་ཐག་གཅོད་པ། ༣.སི་ཚོགས་དང་སྐད་ཆའི་བར་དུ་འབེལ་བ་ཅི་ཡང་མེད་པ། སྐད་ཆ་དང་སི་ཚོགས་གིས་སེར་ཚུགས་ཀི་ངང་གནས་ཡོད། ༤.སི་ཚོགས་དང་སྐད་ཆའི་ཤུགས་རེན་ནི་ཕན་ཚུན་ཡིན། ཁ། སི་ཚོགས་སྐད་བརྡ་རིག་པའི་བྱུང་འཕེལ། ༡.སི་ཚོགས་སྐད་བརྡ་རིག་པ་ཞེས་པའི་བརྡ་ཆད་འདི་ནི་སི་ལོ་༡༩༥༢ལོར་ཨ་མེ་རི་ཁའི་སྐད་བརྡ་རིག་པ་བ་ཁི་རཱེ་ (Currie)ཡིས་༼ སི་ཚོགས་སྐད་བརྡ་རིག་པའི་འཆར་འགོད-སྐད་ཆ་དང་སི་ཚོགས་གལ་རིམ་གི་འབེལ་བ་༽ཞེས་པའི་དཔད་རོམ་ དུ། སྨྲ་བརོད་རྒྱུ་རེན་བས་པའི་སི་ཚོགས་ཀི་ནུས་པ་དང་སི་ཚོགས་ཀི་དོན་སིང་ལ་ཞིབ་འཇུག་གི་ཁྱབ་ཁོངས་ཆེ་ཤོས་ཤིག་མཁོ་སོད་བས་ཡོད་དེ། ་་་་་་་་ ཁྱབ་ཁོངས་འདི་ལ་སི་ཚོགས་སྐད་བརྡ་རིག་པ་ཟེར་ཞེས་གསུངས་པ་འདི་ནི་སི་ཚོགས་སྐད་བརྡ་རིག་པ་ཞེས་པའི་ཐ་སད་འདི་ཐེངས་དང་ བོར་འཛམ་གིང་འདིར་བྱུང་བའི་མཚོན་རགས་ཡིན། ༢.རིག་ཚན་གྲུབ་པའི་མཚོན་རགས། ①.༡༩༦༤ལོའི་ཟླ་༥བར་ཨ་རིའི་ཅ་ལི་ཧ ་ྥིུ་ཡ་སོབ་ཆེན་དུ་འཚོགས་པའི་སི་ཚོགས་སྐད་བརྡ་རིག་པའི་ཚོགས་ཆེན་ཐེངས་དང་བོ།
②(Bright)5555556535755aa5.7959551.n573a5953755②.58aaaaaagmagagg①.535599795q5②.?(Haugenag9
9 ②.༡༩༦༦ལོར། དབིན་ཇིའི་སྐད་བརྡ་རིག་པ་བ་བྷུ་རེ་ཐི་(Bright) ཡིས་སི་ཚོགས་སྐད་བརྡ་རིག་པའི་ཚོགས་ཆེན་དང་ བོའི་སྐབས་ཀི་དཔད་རོམ་དག་ཕོགས་གཅིག་ཏུ་བསྒྲིགས་པ། ག སྒྲ་ཡངས་འཇུག་གི་སི་ཚོགས་སྐད་བརྡ་རིག་པ། སྒྲ་ཡངས་འཇུག་གི་སི་ཚོགས་སྐད་བརྡ་རིག་པ་ལ་ཕོགས་ཆེ་ཁག་གིས་ཡོད་དེ། སི་ཚོགས་ཀི་ཟུར་ངོས་ནས་སྐད་ཆའི་སྣང་ཚུལ་ལ་དཔོད་ པའི་སི་ཚོགས་སྐད་བརྡ་རིག་པ་དང་། སྐད་ཆ་དང་ཡི་གེའི་འཕེལ་རྒྱས་ཆོས་ིད་ལ་ཤུགས་རེན་ཐེབས་པའི་སི་ཚོགས་ཀི་རྒྱུ་ལ་དཔོད་པའི་སྐད་ བརྡའི་སི་ཚོགས་རིག་པ་གིས་སོ།། དེ་གིས་ལས་སི་ཚོགས་སྐད་བརྡ་རིག་པས་ནི་སི་ཚོགས་ཀི་ཟུར་ངོས་ནས་སྐད་ཆའི་སྣང་ཚུལ་ལ་དཔོད་པ་སེ། སྐད་གིས་སོབ་ཁིད། སྐད་ཆའི་འཆར་འགོད། སྐད་ཆའི་འབེལ་འདིས། སྐད་ཆའི་བརེ་བསྒྱུར་སོགས་ལ་དཔོད། ཚབ་མཚོན་མི་སྣ་ལ་ལ་པའོ་ཧ ་ྥུ སོགས་ཡོད། སྐད་བརྡའི་སི་ཚོགས་རིག་པས་ནི་སྐད་ཆ་དང་ཡི་གེའི་འཕེལ་རྒྱས་ཆོས་ིད་ལ་ཤུགས་རེན་ཐེབས་པའི་སི་ཚོགས་ཀི་རྒྱུ་ལ་དཔོད་པ་ སེ། སྐད་ཆ་དང་ཕོ་མོ། ལོ་ཚོད། སྐད་ཆ་དང་ལས་རིགས་སོགས་ལ་དཔོད། ཚབ་མཚོན་མི་སྣ་ལ་ཧ ེ་ཧྲི་མན་སོགས་ཡོད། ང་། སྒྲ་དོག་འཇུག་གི་སི་ཚོགས་སྐད་བརྡ་རིག་པ། སྒྲ་དོག་འཇུག་གི་སི་ཚོགས་སྐད་བརྡ་རིག་པའི་ཞིབ་འཇུག་བ་ཡུལ་ནི་སི་ཚོགས་འཚོ་བའི་ཁོད་བཀོལ་སོད་བེད་བཞིན་པའི་སྐད་ཆ་དངོས་ དེ་ཡིན། ཞིབ་འཇུག་གི་དམིགས་ཡུལ་ནི་སྨྲ་བརོད་ཁོར་ཡུག་ཁོད་ཀི་མི་རྣམས་ཀི་སྐད་ཆ་བཤད་སངས་དང་དོན་སིང་། ཚད་བཀག་གི་ཆ་རེན་ སོགས་ཡིན། ཅ། སི་ཚོགས་སྐད་བརྡ་རིག་པའི་ཞིབ་འཇུག་གི་དོན་སིང་། ༡.གཞུང་ལུགས་ཀི་དོན་སིང་། ①.སྐད་བརྡ་རིག་པའི་ཞིབ་འཇུག་བ་ཡུལ་གི་ཁྱབ་ཁོངས་ཆེ་རུ་བཏང་བ། ②.སྐད་ཆའི་ཞིབ་འཇུག་གི་གངས་ཚད་ཅན་གི་དོན་སི་བཏོན་པ། ③.ཡུལ་དུས་གཅིག་མིན་གིས་ཀའི་བར་གི་ངོ་བོ་གཞན་ཞིག་གཏན་འཁེལ་བས། ༢.ལག་ལེན་གི་དོན་སིང་། ①.སྐད་ཆའི་སིད་ཇུས་ཀི་གཏན་འབེབས་ལ་གཞུང་ལུགས་ཀི་གཞི་འཛིན་མཁོ་སོད་བས། ②.སྐད་ཆའི་སོབ་ཁིད་ལ་གཞུང་ལུགས་དང་ཡིག་ཚགས་མཁོ་སོད་བས། ③.སི་ཚོགས་ཀི་རིག་གནས་དང་ལོ་རྒྱུས་རོགས་པར་ཕན། ས་བཅད་ལྔ་བ། སྐད་ཆའི་འཆར་འགོད། ཀ སྐད་ཆའི་འཆར་འགོད་ཀི་ངོ་བོ། སྐད་ཆའི་བཀོལ་སོད་ཐད་ཀི་གནད་དོན་བདེ་བག་ངང་ཐག་གཅོད་རྒྱུ་དང་། སྐད་དང་ཡི་གེས་སར་ལས་ལྷག་པར་སི་ཚོགས་ལ་ཞབས་ འདེགས་བ་ཆེད། སིད་གཞུང་ངམ་སི་ཚོགས་ཚོགས་པས་དམིགས་ཡུལ་ཡོད་པ་དང་འཆར་གཞི་ཡོད་པ། ར་འཛུགས་ལྡན་པའི་ངང་སྐད་ཆ་དང་ ཡི་གེའི་བཀོལ་སོད་སོགས་ཀི་ཕོགས་ལ་ཐེ་གཏོགས་དང་བདག་དམ་བེད་པའི་བེད་སོ་སྣ་ཚོགས་ལ་ཟེར། ཨ་མེ་རི་ཁའི་སྐད་བརྡ་རིག་པ་བ་ཧའོ་ཀེན་(Haugen)གིས། གནས་གང་ཞིག་ལ་ཆ་འཕིན་བརྒྱུད་བསྒྲགས་བས་པ་ཕམ་ཁ་བྱུང་ཚེ། དེ་ལ་སྐད་ཆའི་འཆར་འགོད་ཧ་ཅང་མཁོ་ཆེ་ཞེས་གསུངས་པ་ནི་སྐད་ཆའི་འཆར་འགོད་དང་འབེལ་བའི་གསུང་ཧ་ཅང་གལ་ཆེ་བ་ཞིག་རེད།
..aa..aoaaaaa.5955555555555555558a55653(Wenrichi)a51885a3aa5qaq@qa5aaaa.aaH10
10 མི་རྣམས་ཀིས་མ་སྐུལ་དང་བང་ངང་མིག་སའི་སྐད་ཆའི་གནས་ཚུལ་དང་འཕེལ་རྒྱས་ལ་འཆར་གཞི་དང་དམིགས་ཡུལ་ཡོད་པའི་ངང་ ཤུགས་རེན་བཏང་བ་ཞིག་ཡིན་ཚེ། སྐད་ཆའི་འཆར་འགོད་ཀི་ཁོངས་སུ་གཏོགས་པ་རེད། རང་རེའི་བོད་སྐད་བོད་ཡིག་འདི་ལ་མཚོན་ནའང་གནའ་ས་མོ་ནས་སྐད་ཆའི་འཆར་འགོད་དང་འབེལ་བའི་ནང་དོན་ཡོད་དེ། སྒྲ་སྦྱོར་བམ་གིས་ལས། སྐད་ཀི་ལུགས་འདི་ལྟར་བཀས་བཅད་པ་ལས་སོ་སོ་ནས་སུ་ཡང་འཆོས་ཤིང་འོག་ཏུ་མིང་གསར་འདོགས་སུ་མི་ གནང་གིས། བསྒྱུར་བ་དང་། འཆད་པའི་གྲྭ་སོ་སོ་ནས་གསར་དུ་མིང་གདགས་དགོས་པ་ཞིག་ཡོད་ན་ཡང་། སོ་སོ་གྲྭ་གྲྭར་མིང་འཆད་པར་མི་ གདགས་པར་ཆོས་ཀི་གཞུང་དང་སྒྲའི་ལུགས་ལས་ཇི་སྐད་དུ་འབྱུང་བའི་གཏན་ཚིགས་དང་། ཆོས་ལ་ཇི་སྐད་དུ་གདགས་པ་དཔད་དེ། ཕོ་བང་ དུ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀི་རིང་ལུགས་ཀི་མདུན་ས་དང་། ངྷརྨ་ཞུ་ཆེན་འཚལ་བའི་གྲྭར་ཕུལ་ལ། སན་དུ་ཞུས་ཏེ་བཀས་བཅད་ནས་སྐད་ཀི། དཀར་ ཆག་གི་དཀྱུས་སུ་བསྣན་ནོ།། རའི་ལོ་ལ། ཕོ་བང་འོན་ཅང་དོར་བོད་དང་རྒྱ་གར་གི་མཁན་པོ་ཐམས་ཅད་ཀིས་ཆོས་སྐད་གཏན་ལ་ཕབ་སེ། རེ་བོན་མོལ་ནས་རེག་ཟིག་ཏུ་ མཛད་པ་སྐད་གསར་གི་མིང་སོན་མ་ཐོགས་པ་དང་། གཏན་མ་ཕབ་ལ་མཁས་པ་རྣམས་འཚོགས་ཏེ་མིང་དུ་བཏགས་ཤིང་གཏན་ལ་ཕབ་སེ། ལྷ་ བཙད་པོ་ཁི་ལྡེ་སོང་བཙན་གིས་བསྐུལ་བས་བཀས་བཅད་དེ་མི་བཅོས་པར་བཞག་པ་རོག་སོ།། ཞེས་པ་དང་། གཞན་ཡང་སེ་དགེའི་བ་མ་ནོར་བུ་བསན་འཛིན་ལགས་ཀིས་སྐད་ཀི་གནས་ཚུལ་དངོས་ལ་བརག་སེ་ཡང་འཇུག་ས་ཡིག་དོར་བ་དེ་ཡང་ སྐད་ཆའི་འཆར་འགོད་ཧ་ཅང་གལ་ཆེ་བ་ཞིག་ཡིན་ནོ།། ཁ། སྐད་ཆའི་འཆར་འགོད་ཀི་བྱུང་བ། སྐད་ཆའི་འཆར་འགོད་ཅེས་པའི་བརྡ་ཆད་འདི་ནི་སི་ལོ་༡༩༥༧ལོར་ཨ་མེ་རི་ཁའི་སྐད་བརྡ་རིག་པ་བ་བེན་རེ་ཆི་ (Wenrichi)ཡིས་ཀོ་ལིམ་པི་ཨཱ་སོབ་ཆེན་གི་བགོ་གེང་ཚོགས་ཆེན་ཞིག་གི་སེང་ཆེས་ཐོག་མར་བསྒྲགས་པ་རེད། ག སྐད་ཆའི་འཆར་འགོད་ཀི་ཁྱད་ཆོས། ༡.སྐད་ཆའི་འཆར་འགོད་ནི་རང་བྱུང་གི་སྐད་ཆ་ལ་མི་ཡིས་ཐེ་གཏོགས་བེད་པ་ཞིག་ཡིན། ༢.སྐད་ཆའི་འཆར་འགོད་ནི་འབྱུང་འགྱུར་ལ་ཁ་གཏད་པའི་ལས་གཞི་ཞིག་ཡིན། ༣.སྐད་ཆའི་འཆར་འགོད་དང་སི་ཚོགས་རིག་གནས་བར་འབེལ་བ་ངེས་ཅན་ཞིག་ཡོད། ང་། མིའི་སྐད་ཆ་ལ་འཆར་འགོད་བ་དགོས་པའི་རྒྱུ་རེན། ༡.སི་ཚོགས་གཅིག་གྱུར་གི་དགོས་མཁོའི་ཆེད་ཡིན། སྐད་ཆ་ནི་སི་ཚོགས་ཐད་གེས་སུ་འགོ་བ་དང་བསྟུན་ནས་ཐད་གེས་སུ་འགོ་བ་ཡིན་ལ། སི་ཚོགས་གཅིག་གྱུར་དུ་འགོ་བའི་འགོས་དང་ བསྟུན་ནས་གཅིག་གྱུར་དུ་འགོ་བ་རེད། གཅིག་གྱུར་གི་སི་ཚོགས་ཤིག་ལ་དེའི་ཁོངས་མི་ཡོངས་ཀིས་ཐུན་མོང་གིས་གོ་ཐུབ་པའི་སི་སོད་སྐད་ཅིག་ངེས་པར་མཁོ། ༢.རྒྱལ་ཁབ་གི་བདག་དབང་དང་མི་རིགས་ཀི་ལ་རྒྱའི་དགོས་མཁོའི་ཆེད་ཡིན། ཞི་པའོ་ལའེ་སྐད་ཀི་སར་གསོ། ཞི་པའོ་ལའེ་སྐད་ནི་སི་ལོ་སོན་གི་༡༡༠༠ལོའི་ཡས་མས་སུ་བྱུང་བའི་སྐད་ཆ་རིང་མ་ཞིག་རེད་ལ། དེང་ གི་དབི་སི་རལ་རྒྱལ་ཁབ་ཀི་སི་སྐད་ཡིན། སྐད་ཆ་འདི་འཛམ་གིང་དམག་ཆེན་གིས་པའི་སྐབས་ཞི་ཐི་ལི་ཡིས་གཏོར་སོན་བཏང་། འཁྲུག་ཆེན་ གིས་པའི་རེས་སུ་ས་ཕོགས་ངེས་མེད་དུ་འཁྱམ་པའི་ཡིའུ་ཐའེ་བ་དག་དབི་སི་རལ་དང་པ་ལི་སི་ཐན་ས་ཁུལ་དུ་འཛོམས་ཏེ་རྒྱལ་ཁབ་བཙུགས་ ཤིང་སྐད་འདི་སར་གསོ་བས། ༣.མི་རིགས་ཕན་ཚུན་བར་འད་མམ་གིས་འབེལ་འདིས་བེད་པའི་ཆེད་ཡིན། ཀྲུང་གོར་མཚོན་ན། རྒྱ་དང་མི་རིགས་གངས་ཉུང་། མི་རིགས་གངས་ཉུང་ཕན་ཚུན་བར་འད་མམ་ངང་འབེལ་འདིས་བ་ཆེད། རྒྱལ་ ཁབ་སྐད་གཏན་འཁེལ་དང་སིད་ཇུས་སོགས་དེས་ཁྱབ་བསྒྲགས་བས་པ། ༤.མི་རིགས་ས་ཁོངས་རང་སོང་གི་ཆེད་ཡིན། རང་རྒྱལ་མི་རིགས་གངས་ཉུང་ས་ཁུལ་གི་སྐད་གིས་ལམ་ལུགས་དང་། ཞང་ཀང་གི་རྒྱ་སྐད་དང་དབིན་ཇིའི་སྐད་གིས་ལམ་ལུགས། ཨའོ་མིན་གི་རྒྱ་སྐད་དང་ཕོར་ཐི་ཀལ་གི་སྐད། དབིན་སྐད་ཀི་སྐད་གསུམ་ལམ་ལུགས།